Historia Zapian Sagardoa: kultura cydru w Kraju Basków

Cydrownia Zapiain Sagardoa, wywodząca się z Kraju Basków, ma niezwykle fascynującą historię sięgającą XVI wieku. To właśnie w tamtym okresie pochodzą pierwsze dokumenty świadczące o sprzedaży pierwszego sadu jabłoniowego w rodzinie Zapiain. Od tamtego czasu cydr, będący efektem wielowiekowego doskonalenia receptur, stał się dostępny na naszej stronie internetowej, w naszym e-sklepie.

Mimo że może to być zaskakujące, wzrost popularności i produkcji cydru w Kraju Basków był bezpośrednio związany z pionierskim przemysłem wielorybniczym. Baskowie wypływali w odległe wyprawy do miejsc tak odległych, jak Nowa Fundlandia, Norwegia czy Islandia. W czasach średniowiecznych woda praktycznie nigdzie nie była bezpiecznym napojem, ponieważ często zawierała niebezpieczne mikroorganizmy. Wino, popularne w tamtych czasach, było przeznaczone dla oficerów statku, a marynarzom pozostawał cydr. Twierdzi się, że ze względu na stosunkowo dużą zawartość witaminy C, spożywanie cydru zapobiegało zachorowaniom na choroby, takie jak szkorbut. Dochodowość wielorybnictwa przyciągała wielu żeglarzy, w tym członków rodziny Zapiain.

W XVI wieku cydr stał się więc swoistym narzędziem inwestycyjnym w firmach zajmujących się połowami wielorybów. W zamian za zaopatrzenie statków inwestorzy otrzymywali beczki tłuszczu wielorybiego, który miał wiele zastosowań, głównie jako źródło oświetlenia. Dzięki temu surowcowi Europa została dosłownie "oświetlona", a Baskowie czerpali znaczne korzyści ekonomiczne.

Niestety, czasy rewolucji przemysłowej przyniosły degradację środowiska, w tym mórz i oceanów. Nadmierne wykorzystanie gatunków wielorybów doprowadziło do drastycznego spadku ich liczby. W związku z tym w 1947 roku została wprowadzona Konwencja o Uregulowaniu Wielorybnictwa, a do połowy lat 60. XX wieku wszystkie kraje wycofały swoje floty z obszarów antarktycznych.

Cydrownia Zapiain, w swojej obecnej formie, powstała w 1961 roku, kiedy Roxario Zapiain postanowił poświęcić się produkcji cydru, rezygnując z pozostałej działalności gospodarczej, w tym hodowli i rolnictwa. Kilka lat później baskijski cydr przeżył regres, a rodzina Zapiain była odpowiedzialna za połowę całkowitej produkcji w Kraju Basków.

Oczywiście, jabłka stanowią serce tej cydrowni. Pochodzą one zarówno z rodzinnego sadu, jak i od zaprzyjaźnionych producentów. Wybór odmian jabłek był starannie dokonywany przez wieki, specjalnie w celu produkcji doskonałego sagardoa, i nadal jest wykorzystywany w cydrowni Zapiain. Unikalna orografia tych ziem, z górami, wzgórzami i stromymi zboczami, sprawia, że uprawa jabłoni jest pracochłonnym zadaniem, które praktycznie wyklucza użycie maszyn zmechanizowanych.

Jest to zadanie wymagające ogromnego nakładu pracy, wykonywane ręcznie i znane jako "kultura heroicznego cydru". Zbiór jabłek odbywa się wczesną jesienią, w zależności od stanu dojrzałości owoców. Optymalny moment zbioru jest kluczowy dla uzyskania produktu najwyższej jakości, dlatego stosuje się różne metody kontroli dojrzałości owoców, takie jak test regresji skrobi czy użycie refraktometru. Butelka Zapiain Sagardoa jest więc owocem wieloletniej wiedzy, przekazywanej przez pokolenia, a jej smak najlepiej wydobywa się przy temperaturze 10-12ºC.

Przed otwarciem butelki zaleca się ją delikatnie potrząsnąć, aby rozpuścić naturalny osad i uwolnić naturalny dwutlenek węgla, który w niej zawarty jest. To wyjątkowe wino to prawdziwa perełka wśród cydrów, które warto poznać i docenić.